Uważa się, że choroby otępienne dotykają obecnie ok. 44 milionów ludzi na całym świecie. Prognozy wskazują, że do roku 2050 częstość ich występowania ma się potroić. Wielu badaczy wskazuje, że potencjalnie modyfikowalne czynniki ryzyka mogą wiązać się z aż 40% wzrostem ryzyka wystąpienia demencji. Jednym z modyfikowalnych czynników ryzyka wystąpienia otępienia jest aktywność fizyczna.
Badania naukowców z University College w Londynie, opublikowane niedawno na łamach czasopisma Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry potwierdzają powyższą tezę.
Prospektywne badanie przeprowadzone na 1400 uczestnikach wykazało, że osoby, które ćwiczyły w jakikolwiek sposób w dorosłym życiu, miały lepiej zachowane funkcje poznawcze w późniejszym życiu w porównaniu z rówieśnikami, którzy nie byli aktywni fizycznie.
Utrzymywanie regularnej aktywności fizycznej przez całe dorosłe życie wykazało najsilniejszy związek z późniejszą bystrością umysłu.
Wcześniejsze badania wykazały już związek między aktywnością fizyczną, a korzyściami poznawczymi w późniejszym życiu, ale naukowcy chcieli zbadać, czy czas lub rodzaj ćwiczeń wpływa istotnie na funkcje poznawcze w późniejszym życiu.
Badacze zapytali uczestników badania urodzonych w 1946 roku, ile ćwiczyli w wieku 36, 43, 53, 60-64 i 69 lat.
Pytania różniły się nieznacznie dla każdego ocenianego okresu życia, ale generalnie pytano o to, czy w ciągu ostatniego miesiąca uczestnicy ćwiczyli lub uczestniczyli w takich zajęciach, jak badminton, pływanie, ćwiczenia fitness, joga, taniec, piłka nożna, wspinaczka górska, jogging lub energiczne spacery przez 30 minut lub dłużej; a jeśli tak, to ile razy w miesiącu.
Kiedy osoby badane ukończyły 69 lat, naukowcy przetestowali ich zdolności poznawcze za pomocą tzw. testu Addenbrooke’a (dokładniej Addenbrooke’s Cognitive Examination-III; ACE-III), który mierzy uwagę i orientację, fluencję słowną, pamięć, język i funkcje wzrokowo-przestrzenne. W grupie badanej 53% stanowiły kobiety.
Aby zbadać wpływ poziomu aktywności fizycznej na funkcje poznawcze, badanych podzielono na: osoby nieaktywne (brak aktywności fizycznej), umiarkowanie aktywne (jeden do czterech razy w miesiącu) oraz najbardziej aktywne (pięć lub więcej razy w miesiącu).
Następnie zsumowano wszystkie pięć punktów czasowych, aby uzyskać łączny wynik w zakresie od 0 (nieaktywny w każdym wieku) do 5 (aktywny w każdym wieku).
Ogółem 11% uczestników było nieaktywnych fizycznie we wszystkich pięciu punktach czasowych, 17% było aktywnych w jednym punkcie czasowym, 20% było aktywnych w dwóch i trzech punktach czasowych, 17% było aktywnych w czterech punktach czasowych, a 15% było aktywnych we wszystkich pięciu punktach czasowych.
Badanie wykazało, że aktywność fizyczna we wszystkich badanych punktach czasowych wiązała się z istotnie lepszym zachowaniem funkcji poznawczych w wieku 69 lat, zarówno w zakresie pamięci, fluencji słownej, jak i szybkości przetwarzania informacji.
Osoby, które ćwiczyły w jakimkolwiek stopniu w dorosłym życiu – nawet raz w miesiącu, miały lepiej zachowane funkcje poznawcze w późniejszym życiu w porównaniu z uczestnikami nieaktywnymi fizycznie.
Wyniki przytoczone przez brytyjskich badaczy pokazują, że bycie aktywnym przez każdą dekadę od 30 roku życia, wiąże się z lepszym zachowaniem funkcji poznawczych w wieku około 70 lat. Osoby, aktywne fizycznie w każdym okresie życia, mają najlepiej zachowane funkcje poznawcze.
Warto jednak dodać, że nigdy nie jest za późno, aby zacząć.
W przytoczonym badaniu, osoby które zaczęły być aktywne dopiero w wieku 50 lub 60 lat, nadal miały lepiej zachowane funkcje poznawcze w wieku 70 lat, w porównaniu z osobami w tym samym wieku, które nigdy nie były aktywne fizycznie.
Pamiętaj – ćwiczenia fizyczne poprawiają mózgowy przepływ krwi oraz aktywują obszary mózgu odpowiedzialne za funkcje poznawcze.
Dlatego nie zwlekaj i włącz ruch oraz ćwiczenia fizyczne do swoich codziennych aktywności.
Jeśli chorujesz na choroby przewlekłe, wcześniej skonsultuj się z lekarzem, jaka forma aktywności jest dla Ciebie bezpieczna.
Bibliografia
- James S, Chiou Y, Fatih N, et alTiming of physical activity across adulthood on later-life cognition: 30 years follow-up in the 1946 British birth cohortJournal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry Published Online First: 21 February 2023. doi: 10.1136/jnnp-2022-329955
- Martin Prince A, Wimo A, Guerchet M. World Alzheimer report 2015 the global impact of dementia an analysis of prevAlence, incidence cost and trends, 2015.
- Livingston G, Sommerlad A, Orgeta V, et al. Dementia prevention, intervention, and
care. Lancet 2017;390:2673–734. - Zotcheva E, Bergh S, Selbæk G, et al. Midlife physical activity, psychological distress and dementia risk: the HUNT study. J Alzheimers Dis 2018;66:825–33.